Odpowiednia dieta to podstawa
Większość tych chorób wynika z nadmiernej masy ciała, natomiast redukcja masy ciała powoduje złagodzenie, spowolnienie postępu, zapobieganie powikłaniom, a nawet całkowite wycofanie się choroby. Po zdiagnozowaniu choroby, redukcja masy ciała powinna nastąpić jak najszybciej, jednak w granicach bezpiecznego dla zdrowia tempa, tj. ok. 0,5-1 kg na tydzień. Wymaga to zmian stylu życia, czasem bardzo dużych i niekiedy sporo cierpliwości. Każdy organizm jest inny, każdy inaczej reaguje na pewne ingerencje, zmiany w dotychczasowym sposobie odżywiania. Czasem potrzeba nawet kilka tygodni czy miesięcy, aby zauważyć jakiekolwiek efekty w pracy z dietą.
Przegląd diet
Świadomość niektórych naukowców co do trudności, jakie niesie ze sobą odchudzanie zgodne z zasadami racjonalnego żywienia, przyczyniła się do powstania licznych diet niekonwencjonalnych, które mają na celu redukcję masy ciała. Co jakiś czas pojawiają się w mediach, czy prasie coraz to nowe „modne” diety, promowane przez gwiazdy, których autorami często są lekarze bądź żywieniowcy. Nie zawsze są one jednak odpowiednie i dostosowane do fizjologii człowieka. Bardzo często, nawet gdy wykazują efekt odchudzający, stanowią ryzyko wystąpienia poważnych zaburzeń metabolicznych. Zazwyczaj też ich efekt odchudzający jest krótkotrwały. Do najsłynniejszych z tych diet należą:
Dieta Atkinsa
Jej założeniem jest ograniczenie ilości węglowodanów w diecie, natomiast praktycznie nieograniczone spożycie tłuszczów. Ponieważ węglowodany są niezbędne w metabolizmie tłuszczów, dochodzi do upośledzenia jego przemiany i ketozy. Jest to dieta niedoborowa, gdyż produkty węglowodanowe – jak pieczywo, makarony, ziemniaki, ryż, kasze – są bogatym źródłem witamin z grupy B, cynku, magnezu i błonnika pokarmowego. Ilość tłuszczów jest ponad 2,5-krotnie wyższa niż w diecie racjonalnej. Dodatkowo są to tłuszcze nasycone, czyli przyczyniające się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Jest bardzo mało urozmaicona. Uwzględnia niską podaż warzyw i owoców, więc istnieje ryzyko niedoborów wielu witamin, w tym antyoksydacyjnych i składników mineralnych. Skutkuje zbyt szybką utratą masy ciała, co przyczynia się do efektu jo-jo. Z jej stosowaniem wiąże się wiele niekorzystnych objawów takich jak zaparcia, bóle głowy, osłabienie i nudności.
Dieta Haya
Ta dieta zakłada niełączenie węglowodanów z białkami. Taki sposób odżywiania nie ma naukowego uzasadnienia, gdyż enzymy trawienne naszego organizmu są wydzielane w postaci tzw. koktajlu enzymatycznego, zawierającego enzymy niezbędne do trawienia wszystkich składników pokarmowych jednocześnie.
Dieta Kwaśniewskiego (zwana dietą optymalną)
Jej założenia są podobne jak w diecie Atkinsa, czyli duża podaż tłuszczów kosztem ograniczenia węglowodanów. Skutki jej stosowania są podobne jak w opisanej diecie Atkinsa, czyli: zbyt duża podaż cholesterolu oraz niedoboru składników odżywczych, głównie witaminy C, magnezu, cynku, potasu.
Diety jednoskładnikowe
Są przede wszystkim niedoborowe. Aby zapewnić sobie podaż wszystkich niezbędnych składników odżywczych, należy codziennie stosować dietę bardzo urozmaiconą, uwzględniającą produkty ze wszystkich grup, ale także różnorodność wewnątrz danej grupy (np. wiele rodzajów warzyw, a nie tylko jeden). Diety jednostronne oparte są na bardzo częstym spożywaniu jednego produktu, co skutkuje niedoborami składników, które w tym produkcie spożywczym nie występują.
Dieta kopenhaska
Dieta kopenhaska jest niezwykle rygorystyczna, jej twórcy zalecają duże spożycie kawy czarnej oraz mięsa i jaj, a małe - warzyw. Jest niedoborowa, gdyż warzywa stanowią bardzo cenne źródło szeregu składników odżywczych i balastowych. Głównym celem lekarzy i dietetyków zalecających osobom otyłym zmniejszenie masy ciała jest poprawa ich zdrowia. Odchudzanie, przyczyniające się do jego pogorszenia jest więc bezcelowe. Aby utrata masy ciała była zgodna z fizjologią i przyczyniała się do poprawy stanu zdrowia, konieczna jest zmiana nawyków żywieniowych, zakładająca spożycie odpowiednich ilości białka, tłuszczów, węglowodanów i składników odżywczych w odpowiednich proporcjach. Takie efekty można osiągnąć, uwzględniając w codziennym jadłospisie warzywa, owoce, produkty zbożowe, tłuszcze roślinne oraz ryby i mięso w odpowiednich ilościach.
Justyna Jessa, dietetyk
Komentarze