Cykoria – właściwości i zastosowania

Czym jest cykoria?

Z morfologicznego punktu widzenia cykoria jest to bylina, roślina jednoroczna lub dwuletnia o zgrubiałych, palowych korzeniach. Cykoria wytwarza niezbyt rozgałęzione łodygi, a jej koszyczki kwiatowe są koloru niebieskiego. Roślina ta wytwarza sok mleczny. Warzywo to było znane już w starożytności, choć jej uprawa na szeroką skalę (początkowo zajmowali się tym Belgowie) rozpoczęła się na przełomie XIX i XX wieku. Początkowo cykorii używano do produkcji syropów, win, a także toników o właściwościach oczyszczających organizm. Wykorzystywano również jej lecznicze właściwości – wspomagano pracę wątroby, leczenie żółtaczki, jak również problemy skórne. Niestety cykoria to wciąż mało popularne w Polsce warzywo. Mało kto zdaje sobie sprawę z jej walorów odżywczych – jest bogatym źródłem witamin i minerałów. Stanowi doskonały składnik sałatek, dań wegetariańskich i mięsnych oraz zup. Natomiast jej korzeń po ususzeniu i zmieleniu jest bezkofeinowym zamiennikiem kawy!

Mówiąc o cykorii, możemy mieć na myśli:

• Korzeń – jest bogatym źródłem inuliny, która jest naturalnym prebiotykiem (stymuluje rozwój prawidłowej flory bakteryjnej jelit, stanowiąc dla niej pożywkę), chroni jelito grube przed stanami zapalnymi, a także neutralizuje toksyny; ma właściwości alkalizujące, dlatego często jest stosowany przy odkwaszaniu organizmu; jest także naturalnym diuretykiem;
• Liście – są rewelacyjnym, niskokalorycznym źródłem błonnika pokarmowego, do tego zawierają całkiem sporo potasu oraz witaminy C; udowodniono, że usprawniają pracę wątroby i nerek, a według niektórych badań wpływają również pozytywnie na metabolizm tłuszczów;
• Ekstrakt z cykorii – wykazuje właściwości lecznicze, między innymi: zapobiega wahaniom poziomu glukozy we krwi, stabilizuje rytm serca (może być stosowany jako suplement diety u osób cierpiących na arytmię), a według niektórych badań łagodzi ból i inne nieprzyjemne objawy u osób chorych na zapalenie kostno-stawowe.

Cykoria - zastosowania w kuchni

Na krajowym rynku produktów spożywczych możemy kupić cykorię w okresie od listopada do kwietnia. Jednak należy zwrócić uwagę na to, by była świeża. Świeża, dobrej jakości cykoria powinna być twarda, soczysta, o ściśle zwiniętych listkach, bez brązowego odcienia. Taką cykorię można przechowywać w lodówce przez około 5 dni, a przed przyrządzaniem należy ją dokładnie umyć oraz osuszyć.

Cykorię w kuchni można używać zarówno jako głównego składnika dania, jak i dodatku do przygotowywanych potraw. W tej pierwszej wersji idealnie sprawdza się w postaci prostej zupy (bądź zupy krem). Jako dodatek warzywo to najczęściej jest składnikiem sałatek. Lekko gorzkawy smak cykorii świetnie uzupełnia się ze smakiem orzechów, octu balsamicznego, cytryny i jabłek. Bardzo dobrze komponuje się także z innymi warzywami, mięsami, rybami lub owocami morza. Cykoria wyśmienicie smakuje zarówno podawana na zimno, jak i na ciepło.

Wartości odżywcze cykorii

Mówiąc o wartościach odżywczych cykorii, należy zwrócić uwagę na jej niską wartość energetyczną – zawiera jedynie 17-21 kcal w 100 g części jadalnych – jest to jeden z powód, dla którego cykoria często wchodzi w skład produktów zalecanych w dietach odchudzających. Cykoria jest również bogatym źródłem witamin (A, B, B1, B2, C, E i K) oraz składników mineralnych (potasu, magnezu, wapnia, fosforu, żelaza, cynku, selenu, manganu, kwasu foliowego).

Cykoria ma mnóstwo właściwości, które korzystnie wpływają na zdrowie i urodę człowieka. A są to między innymi: oczyszczanie organizmu z toksyn i zbędnych produktów przemiany materii, wzmacnianie odporności organizmu (chroniąc przed różnego typu infekcjami oraz przeziębieniami), usprawnienie metabolizmu, poprawienie trawienia i stymulacja wydzielania żółci, pobudzenie wydzielania soków żołądkowych, zmniejszenie wchłaniania tłuszczów, obniżenie poziomu cholesterolu, stabilizacja poziom cukru w krwi. Cykoria zawiera w swoim składzie silne antyoksydanty, przez co "zwalcza" wolne rodniki. Do kolejnych pozytywnych właściwości tego warzywa możemy również zaliczyć: zmniejszenie lub całkowitą likwidacje wzdęć, korzystny wpływ na leczenie bezsenności, zapobieganie zmarszczkom, wzmocnienie włosów i paznokci, łagodzenie podrażnień skóry, a nawet zwiększenie wydzielania mleka u kobiet karmiących. Cykoria zawiera również beta-karoten, który bardzo pozytywnie wpływa na kolor i stan skóry. Kobiety w ciąży powinny spożywać cykorię w ograniczonych ilościach.

mgr inż. Martyna Frańczak, dietetyk