Przyczyny otyłości
Dlatego też główną przyczyną otyłości są spożywanie zbyt dużej dawki kalorii i brak aktywności fizycznej. Obecnie wiemy, że istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do otyłości.
Genetyka
Jeżeli jeden z rodziców lub oboje są otyli, to z 70 % prawdopodobieństwem dziecko również będzie miało problemy z nadmierną wagą. Dokładny mechanizm występowania tego typu zaburzeń na razie pozostaje nieznany. Wiadomo, że w procesie powstawania otyłości jest zaangażowanych kilka genów wpływających na przyjmowanie pokarmów i wydatkowanie energii.
Obżarstwo
Prowadzi do zwiększenia masy ciała, szczególnie gdy spożywa się produkty o wysokiej zawartości tłuszczu. Żywność o wysokiej zawartości tłuszczu lub cukru (np. fast food, chipsy, smażone jedzenie, słodycze, napoje gazowane) najczęściej zawierają dużo kalorii w małej ilości żywności. Badania epidemiologiczne na całym świecie wykazały, że diety o wysokiej zawartości tłuszczu to największy wróg dla masy ciała.
Powolny metabolizm
Kobiety mają mniej tkanki mięśniowej niż mężczyźni, a masa mięśniowa prowadzi do zwiększenia metabolizmu. W rezultacie, kobiety mają wolniejszy metabolizm niż mężczyźni, a co za tym idzie, tendencję do nadmiernej wagi zdecydowanie częściej niż mężczyźni.
Częstotliwość spożywania posiłków
Zależność między częstotliwością spożywania (jak często można jeść) i wagą jest nieco kontrowersyjna. Naukowcy zauważyli, że ludzie, którzy jedzą małe posiłki cztery lub pięć razy na dobę, mają niższy poziom cholesterolu i bardziej stabilny poziom cukru we krwi niż ludzie, którzy jedzą rzadziej (dwa lub trzy duże posiłki dziennie). Inne wyjaśnienie opiera się na tzw. termogenezie poposiłkowej, czyli wzroście wytwarzania ciepła w organizmie po spożyciu pokarmu. Ta sama dawka jedzenia spożyta w 5 porcjach daje wyższy wydatek energetyczny niż przyjęta w dwóch dużych posiłkach. Reasumując, należy jeść częściej, ale w mniejszych porcjach.
Brak aktywności fizycznej
Ludzie prowadzący osiadły tryb życia spalają mniej kalorii niż osoby, które są aktywne. Naukowcy wykazali, że brak aktywności fizycznej jest ściśle skorelowany ze zwiększaniem masy ciała u obu płci. Kobiety prowadzące siedzący tryb życia są siedmiokrotnie bardziej predysponowane do przybierania na wadze, natomiast mężczyźni – czterokrotnie.
Używki
Duże znaczenie dla rozwoju otyłości ma stosowanie używek. Palenie papierosów obniża apetyt, lecz nie jest to jednak metoda pozwalająca utrzymać masę ciała i zachować zdrowie. Palenie i otyłość są pierwszymi możliwymi do uniknięcia przyczynami zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych. Osoby, które rzuciły palenie, są dwukrotnie bardziej narażone na przybranie na wadze w porównaniu do osób, które nigdy nie paliły. Związane jest to z kompensacyjnym zwiększeniem apetytu po zaprzestaniu palenia. Natomiast alkohol spożywany w nadmiernych ilościach prowadzi do zwiększonego dostarczania energii ("puste" kalorie), chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego.
Leki
Na przyrost wagi ciała ma również wpływ przyjmowanie niektórych leków. Należy do nich grupa tzw. anabolików (testosteron, metanabol i inne), stosowanych leczniczo u osób wyniszczonych. Leki te zwiększają przyswajalność produktów pokarmowych (głównie białka), powodując przyrost masy mięśniowej. Tyciu mogą również sprzyjać niektóre doustne środki antykoncepcyjne – głównie starego typu – oraz leki przeciwdepresyjne. Kolejną grupą leków mogących przyczynić się do nadmiernej masy ciała są leki stosowane głównie w kręgu schorzeń gośćcowych. Również neuroleptyki i leki przeciwpadaczkowe starszego typu sprzyjają przyrostowi masy ciała
Czynniki psychologiczne
U niektórych ludzi emocje mają znaczący wpływ na sposób odżywiania. Jedzą zbyt wiele w odpowiedzi na emocje takie jak nuda, smutek, stres lub gniew. Otyłość można również traktować jako formę uzależnienia, innymi słowy utraty kontroli nad jedzeniem. Otyłość negatywnie wpływa na jakość życia, bywa że osoba otyła stroni od kontaktu z ludźmi, boi się ich odrzucenia. Paradoksalnie otyłość może stać się sposobem na życie, wygodnym wytłumaczeniem wszelkich życiowych niepowodzeń, samo jedzenie zaś może być pocieszeniem, sposobem na odreagowanie złości, smutku, czy też sposobem na nudę. Typowa dla ludzi otyłych jest złudna nadzieja, że wszystko w życiu się uda, jeżeli tylko się schudnie. Lęk, strach i inne emocje z pewnością odgrywają dodatkową rolę w patogenezie otyłości, ale to jest tylko jeden składnik szerokiego zespołu przyczyn. Otyłość jest chorobą, a nie tylko defektem kosmetycznym. Już dziś w Polsce co trzecia kobieta, co piąty mężczyzna i co siedemnaste dziecko mają problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała. Warto się zastanowić, czy ten problem nie dotyczy również mnie.
Komentarze