Przebarwienia skórne – jak im zaradzić?

Naturalne wytwarzane melaniny a przebarwienia

Proces powstawania melaniny nazywa się melanogenezą. Istnieje wiele czynników, które pobudzają ten proces min: promieniowanie UV, stany zapalne, hormony płciowe (estrogeny), hormony tarczycy, metale (żelazo, miedź, złoto, srebro). Wynika z tego, że problemy z przebarwieniami mogą mieć kobiety z zaburzeniami miesiączkowania, stosujące antykoncepcję hormonalną lub będące w ciąży. Ponadto problemem ten dotyczy ludzi z chorobami wątroby, niedoczynnością lub nadczynnością tarczycy, przy nieracjonalnym opalaniu, pod wpływem działania substancji fitotoksycznych lub fotouczulających (znajdują się np. w niektórych kosmetykach i lekach). Istnieją także czynniki, które hamują proces melanogenezy - hormony kory nadnerczy i witamina C. Możemy podzielić przebarwienia ze względu na umiejscowienie barwników. Ustalenie rodzaju zmiany i głębokości przebarwień umożliwia badanie za pomocą lampy Woda. Przy przebarwieniu naskórkowym widoczny jest ciemny kolor, a przy skórnym i mieszanym nie widać zmian. Czynnikami wpływającymi na występowanie przebarwień są także uwarunkowania genetyczne oraz działanie czynników środowiska zewnętrznego

Najczęstsze przebarwienia

• Piegi - drobne, jasne lub ciemnobrązowe, liczne plamki. Występują najczęściej na twarzy, dekolcie, rękach, a także plecach. Nie występują ponad powierzchnią skóry. Często pojawiają się pod wpływem światła słonecznego i są wynikiem nagromadzenia w melaniny w skórze właściwej. Piegi są skłonnością dziedziczną i mają je zarówno chłopcy, jak i dziewczęta.
• Plamy soczewicowate - są dobrze odgraniczone do otoczenia, mają zabarwienie jasno lub ciemnobrunatne. Najczęściej występują na tułowiu. Wyróżniamy palmy soczewicowate słoneczne oraz starcze. Pojawiają się pod wpływem promieni słonecznych, szczególnie u osób z jasną karnacją lub u osób starszych. Palmy są defektem kosmetycznym i nie stanowią punktu wyjścia czerniaków.
• Ostuda - przebarwione palmy w obrębie twarzy, występują głównie u kobiet. Są dobrze odgraniczone od skóry zdrowej, mają nieregularne rysy i kolor od żółtobrunatnych do ciemnobrunatnych. Zmiany mogą ustępować samoistnie
• Melanoza riehla - wywoływane przez kosmetyki światłouczulające, są to siateczkowate plamiste przebarwienia łączące się ze sobą, zlokalizowane na twarzy.
• Rogowacenie dosłoneczne - barwnikowe zmiany są delikatnie wyniosłe ponad powierzchnię skóry, mają brunatne zabarwienie i pojawiają się w okolicach eksponowanych na słońce
• Odczyny fototoksyczne - powstają pod wpływem UVA + coś uczulającego (leki, perfumy, kosmetyki, zioła). W preparatach może uczulać: dziurawiec, arcydzięgiel, sylimaryna, a także olejki eteryczne - bergamotowy i cytrusowy. Na opakowaniu powinno być ostrzeżenie, że dany preparat zawiera substancje światłouczulające.

Leczenie przebarwień

Najważniejsze przy leczeniu przebarwień jest wyeliminowanie czynnika uczulającego i odpowiednia ochrona przed promieniami ultrafioletowymi. Bez odpowiedniej ochrony zmiany barwnikowe ciemnieją i stają się bardziej widoczne. Leczenie polega na rozjaśnieniu przebarwień. Od około 50 lat do leczenia przeprawień stosowany jest hydrochinon (stężenie 5-8%). Hamuje wczesne reakcje enzymatyczne, które prowadzą do powstawania melaniny. Efekty leczenia widoczne są po paru tygodniach, ale preparat ma właściwości wybielające i może odbarwić skórę otoczenia.

• Kwas witaminy A – tretinoina – zmniejsza aktywność tyrozynazy (enzymu stymulującego powstawanie melaniny). Używa się go w stężeniach 0,1% i nie powoduje odbarwień. Leczenie jest długie, trwa nawet do 3 miesięcy.
• Kwas azelainowy 20% - hamuje melanogenezę, mogą wystąpić objawy uboczne takie jak rumień czy pieczenie skóry
• Alfahydroksykwasy (AHA) - najczęściej stosowane kwasy to glikolowi, jabłkowy, winowy. Mogą być o niskich stężeniach 8-15%, a także o bardzo dużych 50-70%.
• Betahydroksykwasy - glukoronowy, salicylowy, galakturonowy kwas kojowy - blokuję tyrozynazę, rozjaśnia przebarwienia, stosowany w stężeniach od 3 do 6%.

Przebarwienia można także usunąć za pomocą specjalnych urządzeń takich jak:

• Mikrodermabrazja - złuszczanie naskórka za pomocą mikrokryształków.
• Dermabrazja - ścieranie naskórka za pomocą głowicy z drobnymi, ostrymi elementami. Zabieg dość bolesny.
• Laser - do usuwania plam soczewicowatych i piegów. Mogą pojawić się przebarwienia w miejscu usunięcia u osób z ciemną karnacją.
• Krioterapia - leczenie zmian niskimi temperaturami. Miejscowe niszczenie tkanek za pomocą CO_2, ciekłego azotu.

Przebarwienia skórne dotyczą coraz większej ilości ludzi. Jeżeli nie chcemy na naszym ciele niepotrzebnych i szpecących defektów, powinniśmy przede wszystkim bardzo ostrożnie się opalać. Każdy krem na dzień powinien zawierać SPF, a opalając się na plaży czy w solarium nie zapominajmy o ochronie. Zażywając leki, także należy zwrócić uwagę, czy nie zawierają one substancji, pod wpływem których po wyjściu na słońce mogą pojawić się przebarwienia.

Justyna Kilen