Co kryją w sobie zioła, czyli właściwości zdrowotne przypraw

Jak zioła wpływają na nasz organizm?

Otóż doprawiając codzienne potrawy, należy pamiętać, że używane przez nas zioła przyprawowe mają ogromne znaczenie w profilaktyce zdrowotnej. Mogą chronić nasz organizm przed rożnymi dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego, wątroby, dróg żółciowych, moczowych. Zioła mogą także korzystnie wpływać na układ krążenia oraz aktywować przebieg prawie wszystkich procesów życiowych. Przyprawy swoje dobroczynne działanie zawdzięczają takim składnikom jak: olejki eteryczne, alkaloidy, garbniki, glikozydy, flawonoidy, kwasy organiczne.

Warto więc lepiej je poznać, aby wzbogacając smak i aromat przygotowywanych dań, móc jednocześnie zadbać o swoje zdrowie. Działanie poszczególnych ziół rożni się miedzy sobą.

Możemy wyróżnić:

• Zioła o działaniu drażniącym w stosunku do czuciowych zakończeń nerwowych, rozszerzającym naczynia krwionośne: rozmaryn, gorczyca, olejek eukaliptusa;
• Zioła o działaniu przeciwbakteryjnym: tymianek, mięta, anyż, majeranek, cebula, czosnek, bazylia, kminek, koper włoski;
• Zioła o działaniu moczopędnym, dezynfekującym drogi moczowe: olejek jałowca, pietruszka;
• Zioła o działaniu pobudzającym wydzielanie soku żołądkowego kminek, koper, kolendra, lubczyk;
• Zioła o działaniu uspakajającym: melisa, olejek waleriany, goździki;
• Zioła o działaniu przeciwutleniającym: rozmaryn, szałwia, imbir, oregano, majeranek, ziele angielskie, pieprz czarny i czerwony, jałowiec.

W ostatnich latach możemy zauważyć wzrost spożycia produktów roślinnych, spośród których przyprawy zdobywają znaczącą pozycję. Jednocześnie ich konsumpcja nadal jest niższa w porównaniu z dawną kuchnią. W kuchniach, w których przeważają potrawy bezmięsne, stosuje się większą ilość przypraw, niż ma to miejsce w kuchni bogatej w dania mięsne. Średnie spożycie przypraw w Europie wynosi ok. 0,5 g/dobę. W Azji i Afryce północnej jest ono znacznie wyższe.

Jakie właściwości wykazują poszczególne zioła?

Do najczęściej używanych przypraw w naszej kuchni należą: bazylia, pieprz czarny majeranek, tymianek, lubczyk, mięta, oregano, cebula, koper ogrodowy, imbir, cynamon.

Każda z wymienionych przypraw wpływa na nasz organizm i tak między innymi:

• Bazylia wykazuje właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, stymuluje procesy trawienne u osób cierpiących na niedokwaśny nieżyt żołądka, zmniejsza napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, przywraca naturalne ruchy perystaltyczne;
• Pieprz czarny łagodzi wzdęcia, zapobiega zaparciom, poprawia krążenie, wzmaga wydzielanie trawienne;
• Tymianek wykazuje działanie wykrztuśne, działanie przeciwbakteryjne;
• Imbir łagodzi ból, wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, zapobiega utlenianiu frakcji LDL, powoduje spadek poziomu cholesterolu, stosowany w chorobie lokomocyjnej, poprawia motorykę przewodu pokarmowego, ułatwia trawienie, polepsza krążenie, wykazuje działanie odwadniające;
• Cebula wykazuje działanie przeciwinfekcyjne, działa lekko nasennie, obniża stężenie glukozy we krwi, osłabia napięcie jelit, działa wykrztuśnie, wydzielniczo;
• Cynamon stosowany w niestrawności, wzdęciach, biegunkach, zmniejsza przekrwienie błony śluzowej nosa;
• Mięta wspomaga trawienie, łagodzi wzdęcia i przeciwdziała niestrawności. Wspomaga pracę wątroby. Przeciwdziała nudnościom i wymiotom.

Pamiętajmy, aby doprawiać dania nie tylko dla smaku, ale także dla wartości odżywczej, ponieważ ich niedobór w diecie człowieka przyczynia się do osłabienia m. in. zdolności organizmu do walki z wolnymi rodnikami, a co za tym idzie uszkodzeniami powodowanymi przez nie i związanymi z tym chorobami.

mgr Paulina Serafin, dietetyk

Bibliografia

Żwirska J., Żyła K., Błaszczyk E., Źródła wiedzy i zastosowanie przypraw ziołowych przez osoby dorosłe zamieszkujące okręg małopolski i śląski, „PTF - Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2015, 3, 594–598.
Ulewicz-Magulska B., Wesołowski M., Analiza porównawcza zawartości wybranych biopierwiastków w ziołach o właściwościach leczniczych i przyprawowych, „PTF - Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2012, 1, 5–11.
Zioła przyprawowe w kuchni i w apteczce, „Panacea” 2004, 3(8), 16–18.
Özcan M., Mineral contents of some plants used as condiments in Turkey, „Food Chemistry” 2004, 84, 437–440.