Jagody acai, czyli kilka słów o gatunku euterpa warzywna
Euterpa warzywna to prawidłowa nazwa rośliny z rodziny arekowatych (palmowatych), której owoce to właśnie acai. Drzewa tego gatunku osiągają ponad 15 m i w naturalnym środowisku możemy je spotkać w tropikalnych lasach Ameryki Południowej. Ze względu na wysoką wartość swoich owoców została rozprzestrzeniona na całym świecie i cieszy się wielką popularnością wśród hodowców.
Owoce euterpy charakteryzują się występowaniem dużej, pojedynczej pestki i małej zawartości aromatycznego miąższu. Naukowcy uważają, że na świecie nie ma innego owocu, który mógłby konkurować z acai pod względem wartości odżywczych i walorów zdrowotnych, dlatego bez wahania postanowili ochrzcić acai mianem „superfood”.
Jagody acai – właściwości odżywcze
Jagody acai są owocem o dość sporej wartości energetycznej (100 g/33 kcal). Sto gramów suchej masy owoców zawiera również 32,5 g tłuszczu, 52,2 g węglowodanów (w tym tylko 1,3 g cukrów prostych), 44,2 g błonnika pokarmowego, 8,1 g białka. Warto zaznaczyć, że białko występujące w składzie chemicznym acai charakteryzuje się wysoką wartością biologiczną, zawiera bowiem wszystkie niezbędne aminokwasy egzogenne (co zdarza się niezwykle rzadko w wypadku surowców roślinnych). Stosunek i proporcje kwasów tłuszczowych obecnych w acai bardzo przypominają ten występujący w oliwkach. Dominującym kwasem tłuszczowym jest kwas oleinowy należący do rodziny omega-9. Jego odpowiednia zawartość w diecie korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy, a także pomaga zapobiegać powstawaniu kamieni żółciowych. Kwasy wielonienasycone stanowią 11,1%, a nasycone 28,7%. W acai stwierdzono również dużą zawartość steroli roślinnych beta-sitosterolu, kampesterolu i stigmasterolu. Wysoka zawartość tłuszczu w jagodach acai idzie w parze ze znaczącą ilością witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, m.in. A i E. Jagody acai są również świetnym źródłem mikro i makroelementów, zawierają dużo wapnia (260 mg/100 g) i żelaza (4,4 g/100 g).
Jagody acai – superfood czy owoc przereklamowany
Świat dietetyki nieustannie poszukuje wysokiej jakości produktów spożywczych. Coraz modniejsze stają się tzw. „superfoods”. Z terminem tym możemy się spotkać już prawie wszędzie, jesteśmy bombardowani nim z internetu, reklam telewizyjnych czy słyszymy o nich od znanych i lubianych blogerów czy trenerów. Ma to swoje dobre i złe strony. Definicja „superfoods” oznacza bowiem produkty niezwykle bogate w składniki odżywcze uważane za wyjątkowo korzystne dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Z drugiej strony jednak termin ten jest nadużywany i stanowi łakomy kąsek dla producentów, którzy często za duże pieniądze sprzedają produkty o wątpliwej jakości zdrowotnej. Ludzie liczą, że wprowadzenie do swojej diety modnych i rzadkich elementów, takich jak jagody acai, poprawi ich zdrowie i wpłynie na długość życia. Oczekiwania te, chociaż trochę wygórowane, w przypadku jagód acai mogą być jak najbardziej zasadne. Poniżej argumentujemy, dlaczego naszym zdaniem acai to superfood i dlaczego warto wzbogacić swoją dietę w te malutkie, słodkie jagody.
W badaniach dotyczących składu i działania acai stwierdzono ogromny potencjał antyoksydacyjny. Kiedyś za przykład silnie przeciwutleniających owoców uważano zwykłe czerwone winogrona. Dziś wiemy, że acai mają 30 razy silniejsze działanie antyoksydacyjne niż substancje zawarte w znanych i lubianych winogronach. Dzięki tej właściwości acai zostały wpisane na listę ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity). Owoce acai mogą być bardzo pomocne w leczeniu i terapii nowotworów. Badania udowodniły, że polifenole zawarte w owocach acai wykazują działanie odpowiadające za zahamowanie proliferacji komórek nowotworowych aż o 86%.
Owoce acai wykazują również swoje prozdrowotne działanie w odniesieniu do zespołu metabolicznego. ZM to cały szereg schorzeń metabolicznych, którym towarzyszy przewlekły stan zapalny organizmu. ZM zdecydowanie zwiększa ryzyko wystąpienia udaru i zawału serca. Udowodniono, że spożywanie owoców acai znacznie obniża czynniki stanu zapalnego we krwi, do których możemy zaliczyć białka CRP, czynnik TNF-alfa, INF-gamma i wiele, wiele innych.
Oprócz wypisanych powyżej zalet jagód acai przypisuje im się również właściwości wzmacniające i wspierające nasz organizm, takie jak:
- poprawa kondycji umysłowej i czynności poznawczych;
- redukcja zmęczenia i wspieranie odporności;
- spowolnienie procesów wolnorodnikowych;
- poprawa libido i funkcji seksualnych;
- obniżenie poziomu ciśnienia krwi;
- poprawa wzroku;
- regulacja gospodarki lipidowej organizmu;
- regulacja gospodarki węglowodanowej organizmu.
Jagody acai – suplementacja
Pozyskanie świeżych owoców acai w naszym kraju jest prawie niemożliwe. To produkt niezwykle delikatny. Ze względu na zawartość wielu enzymów endogennych w owocach acai ulegają one zepsuciu już 12 godzin po zbiorze. Dlatego też zaleca się kupowanie ich suszonych – najlepiej w formie liofilizowanej. Suplementy diety zawierające wyciąg z jagód acai najlepiej kupować w aptekach lub w renomowanych punktach ze zdrową żywnością. Miejmy na uwadze, że najwyższej jakości preparaty z jagodami acai powinny być oznaczone jako hipoalergiczne, bez barwników, sztucznych konserwantów czy polepszaczy smaku. To samo dotyczy soków i wyciągów na bazie acai. Przed dokonaniem zakupu zapoznajmy się dokładnie z ulotką, która powinna dostarczać informacji na temat pochodzenia produktu, producenta oraz dokładnego składu.
Jagody acai nie mają sobie równych. Są nie tylko smaczne i słodkie, ale ich spożywanie niesie ze sobą szereg zdrowotnych właściwości. Ceny produktów acai wahają się od kilkunastu złotych za sproszkowane owoce do kilkuset złotych za całe programy detoksykacyjne.
Klaudia Niemira
Dietetyk kliniczny, specjalista ds. żywienia
Bibliografia
Cieślik E., Topolska K., Skład chemiczny i właściwości funkcjonalne jagody acai (Euterpe oleracea Mart), „Postępy Fitoterapii” 2012, 3, 188–191.
Daniel I., Sadowska J., Przeciwnowotworowe działanie produktów roślinnych – egzotyczne superfoods i produkty z polskiej piramidy żywienia, „Kosmos” 2016, 65, 371–381.
Ekiert K., Dochniak K., Superfoods – idealne uzupełnienie diety czy zbędny dodatek?, „Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne”, 2015, 5, 4, 401–408.
Cieślik E., Gębusia A., Charakterystyka właściwości prozdrowotnych owoców roślin egzotycznych, „Postępy Fitoterapii” 2012, 2, 93–99.
Sienkiewicz J., Góralczyk J., Superowoce i ich właściwości, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego” 2013, 27, 601–609.
Hogan S., Chung H., Zhang L. et al., Antiproliferative and antioxidant properties of anthocyanin-rich extract from acai, „Food Chemistry” 2010, 118, 208–214.
Komentarze