Poznaj kliniczne oblicze diety ketogennej

 Dieta ketogenna – zastosowanie

Taki typ żywienia wykorzystuje się obecnie głównie w leczeniu lekoopornej padaczki wieku dziecięcego. Jej skuteczne działanie zaobserwowano w wielu badaniach klinicznych, głównie retrospektywnych, gdzie potwierdzono skuteczność diety w zmniejszeniu częstości napadów padaczkowych, za pomocą ciał ketonowych i ich wykorzystania przez mózg. Według licznych badań dieta ketogenna łagodzi pobudliwość drgawkową mózgu. Dieta ta znajduje także zastosowanie w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, np. choroby Alzheimera. Coraz częściej ze względu na spadek poziomu glukozy we krwi oraz zmniejszenie apetytu dieta ta wykorzystywana jest również u osób chorych na cukrzycę. Wiele osób w diecie ketogennej szuka także alternatywnej szansy utraty masy ciała, gdyż jest to jedna z diet opierająca się na restrykcji kalorycznej pozwalającej na spadek masy ciała. Do takich typu diet zaliczymy: dietę Kwaśniewskiego czy też Atkinsa.

Dieta ketogenna i jej wpływ na organizm

Jak dieta ketogenna wpływa na organizm? Otóż wysokie spożycie kwasów tłuszczowych, przy jednoczesnym ograniczeniu węglowodanów, skutkuje zablokowaniem utleniania kwasów tłuszczowych i powstaniu ciał ketonowych. Dochodzi do powstania związków takich jak: aceton, beta-hydroksymaślan, metyglioksal czy też acetooctan. Związki te mogą powodować w organizmie wiele zmian między innymi: doprowadzają do powstania w organizmie kwasicy ketonowej, glikowania białek, stresu oksydacyjnego. Należy zdawać sobie sprawę, iż dieta ta wpływa także na naszą kondycję psychofizyczną, gdyż wysoka podaż tłuszczu doprowadza do zwiększonej sekrecji cholecystokinino-pankreozyminy, hormonu odpowiedzialnego za regulację czynności motorycznej układu pokarmowego, w tym skurcze woreczka żółciowego również oddziaływającego na mechanizm kontroli przyjmowania pokarmu. Jest to hormon silnie anorektyczny. Nasilony metabolizm białek sprzyja zwiększonej termogenezie, prowadząc tym samym do zahamowania łaknienia, stąd też wynika tak duża popularność diet tłuszczowych u osób borykających się z nadwagą czy też otyłością. 

Bezpieczeństwo diety ketogennej

Pamiętajmy jednak, iż stosowanie diety ketogennej w dłuższym okresie niesie za sobą szereg negatywnych skutków. Należy zdawać sobie sprawę, iż jest to dieta silnie ograniczająca spożycie białek, co w perspektywie dłuższego stosowania prowadzi do nasilenia katabolizmu oraz zmniejszenia biosyntezy białek funkcjonalnych. Niewielka ilość białka w diecie wiąże się ze zmniejszoną dostępnością prekursora serotoniny oraz tryptofanu w zakończeniach nerkowych, powodując jej spadek w organizmie. Obniżenie poziomu glukozy, zawartości hemoglobiny glikowanej oraz neurotensmiterów, jest przyczyna pogorszenia samopoczucia, rozdrażnienia tym samym wzrostu agresji. W licznych badaniach u osób stosujących dietę ketogenną potwierdzono pogorszenia wyników testów psychologicznych. Zwiększenie koncentracji ciał ketonowych w organizmie sprzyja nasileniu stresu oksydacyjnego, zahamowaniu wzrostu u dzieci, uszkodzenia enzymów, białek oraz odpowiada za szereg negatywnych zmian degeneracyjnych.

Podsumowując: stosowanie diety ketogennej niesie za sobą szereg zagrożeń. Niedobór składników mineralnych, witamin oraz białek to tylko niektóre konsekwencje stosowania diety tłuszczowej. Jednak dieta ta jest zarówno niebezpieczna, jak i skuteczna w leczeniu niektórych schorzeń, które ciężko jest wyleczyć innymi sposobami. Pamiętajmy, dieta ketogenna jest jedynie alternatywnym sposobem odżywania. Jej stosowanie powinno odbywać się tylko w wybranych wskazaniach medycznych pod ścisłą kontrolą lekarza, bądź dietetyka klinicznego oraz kontrolą biochemiczną badań krwi, aby zapewnić najwyższy poziom kontroli i bezpieczeństwa pacjenta.

mgr Paulina Serafin, dietetyk

Bibliografia
Rafał Nazarewicz; Konsekwencje stosowania wysokotłuszczowych diet ketogenicznych, „Bromat. Chem. Toksykol.” – 2007, 60(4), 371–374.
Beglinger C., Degen L., Fat in the intestine as a regulator of appetite-role of CCK., „Physiol Behav.” 2004; 83: 617–621.
Westerterp-Plantenga M.S., Lejeune M.P., Protein intake and body-weight regulation, „Appetite” 2005, 45, 187–190.
Starbała A., Halilu Bawa S., Zastosowanie diety ketogennej we wspomaganiu leczenia epilepsji, „Rocznik PZH” 2007, 58(1), 139–144.
Ocena skuteczności diety ketogennej w leczeniu padaczki u dzieci, Opieka paliatywna nad dziećmi 2009, 17.
Chorągiewicz T., Żarnowski I., Gąsior M., Żarnowski T., Przeciwdrgawkowe i neuroprotekcyjne działanie diety ketogennej, „Przegląd Lekarski” 2010, 67(3).