Mleko kokosowe – informacje ogólne
Mleko kokosowe powstaje z wyniku połączenia miąższu kokosa z wodą. Nie występuje naturalnie w przyrodzie. Wytwarza się je z bardzo dojrzałych owoców, gdyż są one optymalnie uwodnione. We wnętrzu kokosa znajduje się woda kokosowa posiadającą inne właściwości niż mleko. Różnią się tym, że woda dzięki zawartości cukrów i elektrolitów jest dobrym płynem nawadniających organizm, natomiast mleczko zawiera więcej kwasów tłuszczowych i składników odżywczych, dlatego staje się idealnym źródłem łatwo dostępnej energii.
Jako produkt pełnotłusty mleko kokosowe zawiera znaczną ilość kilokalorii, w związku z czym zaleca się jego umiarkowane, ale systematyczne spożywanie. Optymalna ilość to 1/4–1/2 szklanki na dzień. Idealnie komponuje się z poranną jaglanką, orientalną zupą czy curry. Dla niewolników słodyczy – świetna informacja! Z mleczka kokosowego można przygotować śmietankę do deseru bądź ciasta. Dzięki aksamitnej konsystencji i lekko słodkawemu smakowi staje się dobrą bazą do wszelkiego rodzaju koktajli owocowych oraz warzywnych.
Właściwości mleka kokosowego
Zarówno mleko kokosowe, jak i olej kokosowy zdobywają coraz większą sławę wśród osób, które zdrowo się odżywiają. Z czego to wynika? Wysoka wartość odżywcza powoduje, że mleko kokosowe oddziałuje na wiele układów naszego organizmu i wspomaga ich prawidłową pracę. Posiada właściwości bakteriobójcze, grzybobójcze oraz wirusobójcze. To powoduje, że zmniejsza ryzyko infekcji oraz pomaga w ich zwalczaniu. Wpływa także na wzrost przyswajania wapnia (Ca), korzystnie oddziałuje na układ szkieletowy i zęby. Przeprowadzone badania wykazały, że spożycie mleka kokosowego korzystnie oddziałuje na profil lipidowy, obniżając „zły” cholesterol LDL i podwyższając „dobry” HDL. W niektórych publikacjach udokumentowano wpływ mleka kokosowego na zmniejszenie frakcji trójglicerydów przy zachowaniu bądź niewielkim wzroście pozostałych frakcji cholesterolu.
Jak już zostało wspomniane, mleko z kokosa posiada znaczą zawartość tłuszczów MCT. Na szklankę (250 ml) przypada ich około 34 gramów. Są one jednak znacznie szybciej „spalane” niż pozostałe kwasy tłuszczowe. Wynika to z faktu, że po wchłonięciu w przewodzie pokarmowych żyłą wrotną trafiają bezpośrednio do wątroby, w której są przekształcane w energię. Właśnie dlatego nie są odkładane w postaci tkanki tłuszczowej, gdyż organizm wykorzystuje je jako świetne źródło energii. Ten czynnik powoduje, że mleko kokosowe oraz olej kokosowy powinny stać się cennymi składnikami diety osób pracujących fizycznie i sportowców, którzy mają wysoki wydatek energetyczny. Wykorzystanie kwasów tłuszczowych oszczędza rezerwy glikogenu mięśniowego.
Dotychczas przeprowadzono wiele badań dotyczących wpływu oleju kokosowego na obniżenie apetytu (zwolnienie perystaltyki jelit, wydłużenie uczucia sytości) oraz zwiększenie zużycia energii przez organizm i przyspieszenie spalania tkanki tłuszczowej. Mleko kokosowe posiada te same średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe, co daje nam powody do stwierdzenia, że dodatek mleka kokosowego w diecie osób z nadwagą i otyłością wspomoże utratę nadwyżki kilogramów.
Nasycony kwas laurynowy odpowiada głównie za wyciszanie stanów zapalnych w organizmie, które występują m.in. w przypadku chorób reumatycznych oraz chorób autoimmunologicznych.
Mleko kokosowe – zastosowanie
Mleko kokosowe od dawna jest jednym z podstawowych składników kuchni tajskiej i azjatyckiej, stanowi składnik zup, sosów, dań z ryżem itp. Polacy coraz częściej sięgają po mleko kokosowe, aby wzbogacić swoją dietę o wartości odżywcze.
Prozdrowotne właściwości kokosa pozwalają na zastosowanie wyprodukowanego z niego mleka m.in. we wspomaganiu leczenia chorób układu pokarmowego, np. celiakii, biegunek, syndromu krótkiego jelita, chorób wątroby i w czasie niedożywienia.
Mleczko kokosowe dobrze sprawdza się w diecie sportowców oraz osób o zwiększonej aktywności fizycznej, ponieważ jest szybkim źródłem energii. Właśnie dlatego wykorzystuje się je zarówno w posiłkach przed i po wysiłku, jak i w czasie regeneracji.
Działanie bakteriobójcze, wirusobójcze i grzybobójcze pozwala na skuteczne zastosowanie mleczka kokosowego również w kosmetologii. Można dodawać odrobinę mleka do codziennej kąpieli lub stosować je jako składnik maseczki, która wspomaga walkę z trądzikiem. Dzięki znacznej zawartości tłuszczu mleko kokosowe dobrze nawilża skórę i włosy.
Korzyści ze stosowania mleka kokosowego
Im mniej składników, tym lepiej. Ta zasada dotyczy również mleka kokosowego w kartoniku i w puszce. Na etykiecie powinny znajdować się przede wszystkim informacje o dwóch składnikach – ekstrakcie z kokosa i wodzie. Kolejną ważną informacją jest ilość ekstraktu, tutaj kierujemy się zasadą, że im więcej, tym lepiej.
Gdy w składzie występują również emulgatory, stabilizatory i substancje konserwujące, nie warto wydawać pieniędzy na kupno takich produktów. Stosuje się je, aby wydłużyć okres przydatności do spożycia oraz zapobiec oddzielaniu się warstwy tłuszczu na powierzchni mleczka. Nie dajmy się jednak zwieść idealnej konsystencji, gdyż w gruncie rzeczy produkt bez zbędnych dodatków „E” ( E412, E415, E418, E466, E432–E436, E471 oraz E473) posiada lepszy naturalny smak i zapach. Warto wiedzieć, że powstanie „skorupy” na wierzchu mleka nie świadczy o jego zepsuciu, lecz jest naturalnie występującym procesem. Niestety na rynku przeważająca ilość produktów zawiera w swoim składzie zbędne dodatki. Ale dla chcącego nic trudnego – jest kilka produktów o dobrym i krótkim składzie.
Wartość odżywcza mleczka kokosowego zależy w dużej mierze od ilości wody w nim zawartej, która determinuje zawartość tłuszczu, pozostałych składników odżywczych i oczywiście wartość kaloryczną. Przeważnie gotowe mleczka kokosowe posiadają 10–20% tłuszczu, poniżej tej wartości mówi się o produkcie „light”. Powyżej 20% tłuszczu zawierają śmietanki.
Ponad 50% tłuszczów w kokosie stanowi kwas laurynowy, poza tym występują w nim kwasy: kaprylowy, stearynowy oraz linolenowy. W mleczku kokosowym znajdziemy również witaminy: C, K, kompleks witamin z grupy B oraz składniki mineralne, takie jak wapń, magnez, żelazo, fosfor, potas, sód, miedź i mangan.
Domowe mleko kokosowe – przepis
Mleko kokosowe nie należy do tanich produktów, tym bardziej, jeśli zależy nam na dobrym składzie bez zbędnych konserwantów i słodzików. Warto przygotować je własnoręcznie, zaoszczędzić trochę pieniędzy i mieć pewność, co do jego składu. Poniżej znajduje się przepis na domowe mleko kokosowe.
Składniki:
- szklanka wiórków kokosowych/miąższ z kokosa,
- 2 szklanki przegotowanej lub mineralnej wody.
Przygotowanie
Wiórki kokosowe zalać wodą i odstawić najlepiej na całą noc. Następnie podgrzać całość do około 60°C, po czym zmiksować na jednolitą masę. Przecedzić przez gazę lub drobne sito, dokładnie odciskając wiórki. Ponownie zalać wiórki ciepłą wodą, zmiksować i odcisnąć płyn.
Przechowywanie
Przechowywać w lodówce przez około 3 do maksymalnie 5 dni, najlepiej w szklanej butelce bądź słoiku. Naturalne jest, że mleko kokosowe może ulec rozwarstwieniu, wystarczy przed użyciem dobrze nim wstrząsnąć. Mleko można również zamrozić i w takiej formie przechowywać do 3 miesięcy.
mgr Dominika Jurkowska
Dietetyk, trener personalny
Bibliografia
Enig M., The Health-Supporting Benefits of Coconuts, „Nexus” 2002, 9(2).
Aziz A. et al., Coconut oil and fermentation of coconut milk, Handbook of Plant-Based Fermented Food and Beverage Technology, red. Hui Y.H., Evranuz E.O., Boca Raton 2012, 106–111.
Suyitno T., Health Benefit of Coconut Milk, „Indonesian Food and Nutrition Progress” 2003, 10(2), 106–112.
Komentarze