Profilaktyka chorób serca – czy serce można leczyć dietą?

Choroby serca – problemem cywilizacyjnym

Schorzenia te znajdują się w ścisłej czołówce przyczyn umieralności obok nowotworów. Osiągnęły rozmiary epidemii. Do chorób tych zaliczamy: miażdżycę tętnic, chorobę wieńcową (inaczej choroba niedokrwienna serca), nadciśnienie tętnicze, zawał mięśnia sercowego, udar i wiele innych. Główną przyczyną zapadalności na te choroby jest nieprawidłowy styl życia: nieodpowiednia dieta, zbyt mało ruchu, palenie papierosów i nadmierne spożycie alkoholu. Są to czynniki, na które mamy ogromny wpływ i w dużej mierze to właśnie od nas zależy, czy zachorujemy. Nie bez przyczyny w krajach śródziemnomorskich (Grecja, Włochy) odsetek zachorowań na te choroby (a także na choroby nowotworowe) jest o wiele niższy niż w Polsce, a długość życia wyższa. Dieta ich mieszkańców, w przeciwieństwie do diety Amerykanów, Holendrów, czy Finlandczyków obfituje w tłuszcze o działaniu antymiażdżycowym, których źródłem są ryby i oliwa z oliwek; owoce i warzywa, które są źródłem antyoksydantów i błonnika pokarmowego - składników niezwykle ważnych w profilaktyce choroby serca, natomiast jest uboga w tłuszcze nasycone, które nasilają zmiany miażdżycowe.

Choroby serca można złagodzić dietą

O tym, że dieta ta chroni przed chorobami serca, przekonało tzw. Badanie Siedmiu Krajów (Seven Cuntries Study), przeprowadzone w latach 1958-1964 przez dr Keysa w 16 populacjach Japonii, Stanów Zjednoczonych, Finlandii, Grecji, Włoszech, Holandii i byłej Jugosławii. W badaniu tym oceniono zależność występowania zawału serca i poziomów cholesterolu od sposobu żywienia. Okazało się, że im wyższe było spożycie tłuszczów nasyconych (głównie tłuszcz zwierzęcy), tym wyższe stężenie cholesterolu i więcej zawałów serca. Badanie to stało się klasykiem badań nad przyczynami i profilaktyką chorób sercowo-naczyniowych.

Z czego więc powinna składać się dieta, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia chorób kardiologicznych, na które wszyscy jesteśmy narażeni?

• Przede wszystkim powinna obfitować w warzywa i owoce różnego rodzaju. Zawierają one witaminy przeciwutleniające: beta karoten, wit. C, a także polifenole i błonnik pokarmowy - składniki, które przeciwdziałają gromadzeniu się płytek miażdżycowych w tętnicach oraz pozytywnie wpływają na ciśnienie tętnicze krwi. Jedzmy je do każdego posiłku, kilka razy dziennie, najlepiej w postaci surowej bądź gotowanej na parze. Jedną porcję warzyw lub owoców może zastąpić świeżo wyciskany sok warzywny, owocowy lub owocowo-warzywny.
• Niech 1-2 razy w tygodniu na naszych stolach goszczą tłuste ryby morskie. Są one bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe rodziny omega-3, które działają antymiażdżycowo, chroniąc tętnice prze odkładaniem się blaszek miażdżycowych.
• Wybierajmy chude gatunki mięs takie jak drób, natomiast całkowicie eliminujmy wieprzowinę. Tłuszcz zwierzęcy (z wyjątkiem ryb) obfituje w nasycone kwasy tłuszczowe, które działają miażdżycorodnie i rakotwórczo.
• Smażmy jak najrzadziej, a do smażenia używajmy oleju rzepakowego bądź oliwy z oliwek. Preferowaną metodą obróbki termicznej żywności jest gotowanie w wodzie bądź na parze oraz duszenie w folii.
• Pijmy codziennie minimum 2 l płynów dziennie, głównie wodę źródlaną lub mineralną, świeże soki owocowe i warzywne oraz zieloną herbatę.
• Zminimalizujmy spożycie tłustych przekąsek takich jak chipsy, paluszki, solone orzeszki itp. oraz potraw typu fast food. Są one bogate w tłuszcze trans, które wykazują jeszcze silniejsze działanie aterogenne (miażdżycorodne) niż nasycone kwasy tłuszczowe występujące w tłustych mięsach, smalcu, maśle itd.
• Ograniczajmy sól kuchenną. Potrawy doprawiajmy przyprawami ziołowymi: bazylią, rozmarynem, kminkiem, oregano, szałwią, tymiankiem, czosnkiem i cebulą (wykazują działanie bakteriobójcze i obniżające ciśnienie krwi).
• Ograniczajmy alkohol, kawę i papierosy. Kawa podnosi ciśnienie krwi, natomiast alkohol i dym tytoniowy uszkadzają ściany tętnic, co jest pierwszym etapem powstawania miażdżycy.
• Wdrażajmy w codzienny grafik zajęć minimum 40 minut aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności! Ćwiczenia fizyczne rozszerzają naczynia krwionośne i przeciwdziałają otyłości (która jest jedną z przyczyn występowania chorób serca i naczyń krwionośnych), oddalają także groźbę choroby serca.