Czym jest alergia?
Większość z nas w swoim życiu spotkała się z alergią. Często sami jej doświadczamy lub chorują na nią nasi najbliżsi. Wiemy, iż alergia może mieć różne oblicza. Przyjmuje postać wziewną, kontaktową lub pokarmową i prowadzi do wystąpienia zróżnicowanych objawów. Zdecydowanie mniej osób zdaje sobie jednak sprawę, iż posiadanie alergii na jeden czynnik, który jest potwierdzony badaniami, może wywoływać objawy alergii po zetknięciu z innym alergenem. Dlaczego tak się dzieje?
Alergia krzyżowa
Zjawisko to nosi nazwę alergii krzyżowej. Najczęściej dotyczy ona osób uczulonych na pyłki roślin, u których również występują dolegliwości po spożyciu niektórych grup produktów spożywczych, głównie warzyw i owoców, a także mięsa. Szacuje się, że problem alergii krzyżowej dotyczy średnio 30% chorych z alergią wziewną, choć odsetek ten może się znacząco różnić w zależności od gatunku uczulającej rośliny. Problem alergii krzyżowej dotyka także osób uczulonych na lateks. U 30–80% osób z alergią na lateks rozwijają się objawy takie jak: anafilaksja jamy ustnej, astma, egzemy, po spożyciu produktów reagujących krzyżowo z antygenami lateksu. Reakcja ta nosi nazwę zespołu lateksowo-owocowego.
Zjawisko alergii krzyżowej pojawia się wówczas, gdy przeciwciało IgE, wytworzone pierwotnie po to, aby walczyć z jednym alergenem, wiąże lub rozpoznaje białko pochodzące z innego źródła. Alergeny zawierające epitopy, które reagują krzyżowo z IgE, zostały wykryte m.in. w pyłku roślin, warzywach, owocach, orzechach i nasionach. Interakcja z homologicznym białkiem może sprowokować reakcję alergiczną, ale może być także całkowicie bez znaczenia dla pacjenta. Jest to indywidualne dla każdego chorego.
Do głównych objawów alergii krzyżowej zaliczymy dolegliwości ze strony układu oddechowego: świąd gardła, krtani, nieżyt nosa, kaszel oraz napady duszności. Objawy mogą być także typowe dla alergii pokarmowej: bóle brzucha, biegunki, nudności, wymioty. Rzadziej występują objawy skórne: pokrzywka, rumień. Tak jak w każdym rodzaju alergii, również tutaj należy pamiętać o ryzyku wystąpienia objawów ogólnoustrojowych, które choć są rzadkością, stanowią oczywiście zagrożenie życia. U chorych z alergią krzyżową opisywane były bowiem incydenty pokrzywki uogólnionej, obrzęku Quinckego i wstrząsu anafilaktycznego. Najczęściej występujące alergie krzyżowe przedstawiono w tabeli 1.
Tab. 1. Alergie krzyżowe
| Alergie wziewne | Alergie wziewne | Pokarmy |
| Drzewa (brzoza) | Olsza, leszczyna, grab, buk |
Jabłka, wiśnie, śliwki, brzoskwinie, seler, marchew, ziemniaki, papryka, orzeszki laskowe i ziemne, nasiona soi, słonecznika, sezamu, pieprz, mak |
| Trawy | Różne gatunki traw, bylica, rzepak | Jabłka, melon, arbuz, kiwi, pomidory, seler, marchew, buraki, miód, orzechy, ziarna zbóż |
| Bylica | Słonecznik, ambrozja, trawy, rumianek | Jabłka, gruszki, brzoskwinie, śliwki, kiwi, mango, banany, melon, marchew, seler, pomidory, sałata, ziarna słonecznika, rumianek, orzechy, wiele przypraw, piwo, wino, miód |
| Roztocza | – | Krewetki, langusty, homary, ślimaki, raki |
| Pierze | Możliwe reakcje pomiędzy alergenami drobiu | Jaja kurze, mięso kurze |
| Sierść kota | – | Mięso wieprzowe |
| Zarodniki grzybów | Możliwe reakcje pomiędzy alergenami zarodników rożnych rodzajów grzybów | Maślanka, jogurt, mleko, sery pleśniowe |
| Lateks | – | Kiwi, awokado, melon, papaja, ananas, grejpfrut, ziemniaki, marchew, szpinak, pomidory, papryka, orzechy, gryka, przyprawy |
Alergie są problemem, który dotyka coraz większej liczby osób. Problem występowania alergii krzyżowych jest wielopłaszczyznowy i obejmuje różne reakcje naszego organizmu. Dlatego też tak ważne są: indywidualna obserwacja pacjenta, zastosowanie odpowiedniej farmakoterapii oraz przestrzeganie zaleceń dietetycznych. Prawidłowo skomponowana dieta odgrywa kluczową rolę w profilaktyce chorób dietozależnych, w tym alergii pokarmowej lub krzyżowej.
Paulina Serafin, dietetyk
Bibliografia
Protasiewicz M., Iwaniak A., Alergie pokarmowe i alergeny żywności, „Bromat. Chem. Toksykol.” XLVII, 2014(2), 237–242.
Rapiejko P., Lipiec A., Wybrane aspekty alergii krzyżowej, „Alergoprofil” 2006, 2, 2, 11–15.
Cudowska B., Kaczmarski M., Alergiczne reakcje krzyżowe – aspekty kliniczne i diagnostyczne, „Alergia” 2013, 41–45.
Skypala I., Nadwrażliwość pokarmowa – alergia i nietolerancja pokarmowa, „Elsevier” 2010, 53–57.
Komentarze