Czym jest arginina?
Arginina, a dokładniej L-arginina, jest aminokwasem endogennym. Znaczy to, że organizm jest zdolny do jej samodzielnej syntezy. Powstaje w toku przemian cyklu mocznikowego zachodzącego w wątrobie. Synteza argininy zachodzi także w nerkach oraz pośrednio w jelitach, które są źródłem cytruliny – aminokwasu niezbędnego do jej powstania. Arginina może również pochodzić z żywności oraz procesów wewnątrzkomórkowego rozpadu białek. Mimo że nie ma większego znaczenia pod względem odżywczym, wykazuje wiele ważnych funkcji w organizmie.
Arginina – działanie
Arginina bierze udział w syntezie białek, tlenku azotu, mocznika, proliny, kreatyniny oraz prolamin. Jest niezbędna do syntezy kreatyny, która warunkuje prawidłowe funkcjonowanie nerek. Wpływa na uwalnianie hormonów i syntezę zasad pirymidynowych – składowych materiału genetycznego (DNA i RNA). Wspomaga ogólną wydolność organizmu. Poprzez udział w cyklu mocznikowym zmniejsza ilość toksycznego amoniaku w organizmie oraz przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania wątroby. Wspiera aktywność układu odpornościowego i pomaga w gojeniu się ran. Poza tym poprawia funkcjonowanie przysadki mózgowej. Arginina syntetyzowana naturalnie w organizmie może regulować wydzielanie insuliny, glukagonu, hormonu wzrostu i prolaktyny.
Arginina i tlenek azotu
Tlenek azotu jest bardzo dobrze znany wśród sportowców. Stosowany jest w celu poprawy wyników sportowych oraz wydolności organizmu. Arginina jest związkiem, który wpływa na wzrost tego gazu. W organizmie bowiem łatwo ulega przekształceniu do tlenku azotu na drodze reakcji utleniania w towarzystwie specjalnego enzymu – syntazy tlenku azotu (NOS). Tlenek azotu może modyfikować funkcje tkanki mięśniowej. Rozszerza naczynia krwionośne, dzięki czemu do pracującego mięśnia dostarczane są większe ilości tlenu i składników odżywczych. Poza tym reguluje kurczenie się mięśni oraz równowagę glukozy i wapnia we krwi. L-arginina zalecana jest szczególnie kulturystom, którzy stosują ją w celu „pompowania” mięśni w trakcie podnoszenia ciężarów, rozrostu masy mięśniowej oraz szybszej regeneracji po intensywnym wysiłku.
Arginina a choroby serca
Choroby układu sercowo-naczyniowego są poważnym problemem współczesnych czasów. Zajmują drugie miejsce zaraz po nowotworach na liście schorzeń przyczyniających się do największej liczby zgonów. Wpływ argininy na prewencję chorób serca analizował N. Pahlavani i współpracownicy. W przeprowadzonym badaniu wzięło udział 56 zdrowych mężczyznach z Iranu. W eksperymencie podzielono ich na dwie grupy. Pierwsza przyjmowała 2 g L-argininy dziennie, druga była grupą placebo. Badanie trwało 45 dni. Po tym czasie sprawdzono u badanych mężczyzn poziom czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, tj. poziom cukru we krwi, profil lipidowy i ciśnienie krwi. U osób przyjmujących L-argininę zaobserwowano istotny spadek stężenia cukru we krwi oraz parametrów lipidowych – cholesterol i trójglicerydy, w porównaniu do grupy placebo. Jeśli chodzi o ciśnienie tętnicze krwi, nie odnotowano żadnej różnicy pomiędzy grupami. Znowu inne randomizowane badanie kliniczne z 2010 roku wykazało pozytywny wpływ argininy na spadek ciśnienia tętniczego krwi u osób z niewydolnością serca. W badaniu brali udział pacjenci z niewydolnością serca z zachowaną frakcją wyrzutową. Suplementowali oni 8 g argininy dziennie przez 15 dni. Suplementacja przyczyniła się do polepszenia funkcji prawej komory serca oraz zmniejszenia skurczowego ciśnienia tętniczego krwi.
Arginina – występowanie
Choć organizm sam syntezuje argininę, w niektórych sytuacjach ilość ta jest niewystarczająca. Ma to miejsce przede wszystkim u dzieci w okresie intensywnego wzrostu oraz u osób dorosłych o wysokiej aktywności fizycznej. Dodatkowa podaż argininy z zewnątrz jest również niezbędna podczas urazów bądź niektórych stanów chorobowych, tj. niewydolność nerek czy resekcja jelita cienkiego. Źródłem argininy są głównie białka zwierzęce oraz w mniejszej ilości białka roślinne. Największe ilości argininy znaleźć można w mięsie i jego przetworach, rybach, nasionach roślin strączkowych oraz orzechach i nasionach oleistych. Arginina z żywności wchłania się tylko w około 50%.
Arginina – dawkowanie
Na rynku znaleźć można szeroki wybór suplementów z L-argininą w formie proszku lub kapsułek. Polecane są one osobom, które trenują siłowo lub uprawiają sporty sylwetkowe. Zalecane dzienne dawki L-argininy wahają się w przedziale od 2 do 8 g. Rekomenduje się spożywanie L-argininy zarówno przed treningiem, jak i po jego zakończeniu. Przy stosowaniu suplementów z L-argininą w ilości zgodnej z zaleceniem producenta nie występują żadne skutki uboczne. Przyjmowanie suplementów z L-argininą jest nie wskazane w przypadku kobiet w ciąży, w okresie laktacji, dzieci oraz osób uczulonych na dany składnik zawarty w suplemencie.
Podsumowanie
Arginina wykazuje szereg korzystnych właściwości na organizm człowieka, szczególnie jeśli chodzi o osoby aktywne fizycznie. Choć organizm ma zdolność jej wytwarzania, często zachodzi potrzeba jej dodatkowej podaży z zewnątrz. Arginina poprawia sprawność fizyczną i odżywienie mięśni. Ponadto badania sugerują, że wykazuje korzystne właściwości na układ sercowo-naczyniowy. W zalecanych dawkach jest bezpieczna, więc nie należy się obawiać jej suplementacji.
mgr inż. Angelika Skowron
Dietetyk
Bibliografia
Bean A., Żywienie w sporcie, Poznań 2014, 119.
Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2010, 98.
Jones A.M., Dietary Nitrate Supplementationand excercise performance, „Sports Medicine” 2014, 44, 35–45.
Moncada S., Higgs A.,he L-arginine-nitric oxide pathway, „The New England Journal of Medicine” 1993, 329 (27), 2002− 2012.
Orozco-Gutiérrez J.J. et al., Effect of L-arginine or L-citrulline oral supplementation on blood pressure and right ventricular function in heart failure patients with preserved ejection fraction, „Cardiology Journal” 2010, 1 7(6), 612–618.
Pahlavani N. et al., L-arginine supplementation and risk factors of cardiovascular diseases in healthy men: a double-blind randomized clinical trial, ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5510020/ (7.03.2018).
Reyes A.A. et al., Role of Arginine in health and in renal disease, „American Journal of Physiology” 1994, ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8092248 (7.03.2018).
Stamler J.S., Meissner G., Physiology of nitric oxide in skeletal muscle, „Physiological Reviews” 2001, 81 (1), 209−37.
Ścibior D., Czeczot H., Arginina –metabolizm i funkcje w organizmie człowieka, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2004, 58, 321–332.
Titus L. et al., Arginine, citrulline, and nitric oxide metabolism in end-stage renal disease patients, jci.org/articles/view/7199 (7.03.2018).
Komentarze