Olejek z drzewa herbacianego – skład, właściwości, reakcje uczuleniowe

Olejek z drzewa herbacianego – charakterystyka i sposób pozyskiwania

Olejek z drzewa herbacianego to bezbarwna lub jasnożółta substancja o specyficznym korzennym zapachu. Pochodzi z uprawianej w Australii rośliny noszącej nazwę Melaleuca alternifolia. Pozyskuje się go głównie ze szczytowych gałązek drzewa herbacianego na skutek destylacji parą wodną. Jego jakość w dużej mierze uzależniona jest od czasu trwania tego procesu – im krótszy, tym wyższa jest wartość produktu. Ponadto na jego specyfikę wpływa także okres, w którym surowiec jest zbierany. Ten najlepszy kolekcjonuje się od listopada do maja.

Olejek z drzewa herbacianego – skład

Olejek herbaciany ma bardzo bogaty skład. Tworzy go bowiem ponad 100 różnych związków chemicznych. Głównym elementem składowym jest terpinen-4-ol. Natomiast pozostałą część stanowią jego pochodne oraz monoterpeny, do których należą m.in. 1,8-cyneol, p-Cymen, limonen, sabinen i inne. Długotrwałe przechowywanie olejku wiąże się z utratą dobroczynnych związków w nim zawartych. Co więcej, konsekwencją tego może być powstawanie askarydolu, który wykazuje działanie drażniące. Olejek z drzewa herbacianego traci również swoje drogocenne właściwości lecznicze wskutek działania światła słonecznego i nieco wyższej temperatury. Dlatego też niezwykle istotny jest zarówno sposób, jak i czas przechowywania tego produktu.

Olejek z drzewa herbacianego – właściwości

Ze względu na właściwości wspomagające leczenie licznych chorób olejek herbaciany znajduje szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny, a głównie w dermatologii i ginekologii. Dawniej przede wszystkim używano go w celu przyspieszenia procesu gojenia się ran, owrzodzeń cukrzycowych, ale także niwelowania zmian wywołanych ropnym zapaleniem okołomieszkowym. Obecnie za kluczową właściwość olejku z drzewa herbacianego uznawane jest działanie przeciwbakteryjne. Liczne badania naukowe wykazały wysoką skuteczność tego produktu w zwalczaniu szerokiej gamy bakterii – Gram-dodatnich i Gram-ujemnych, zarówno tlenowych, jak i beztlenowych. Już niewielkie ilości tej substancji stanowią skuteczną broń w walce z bakteryjnymi zakażeniami skóry, jamy ustnej czy dróg oddechowych. Co więcej, olejek herbaciany działa przeciwgrzybicznie. Wykazuje on wysoką skuteczność np. w zwalczaniu kandydozy.

Olejkowi z drzewa herbacianego przypisuje się także właściwości przeciwwirusowe i immunomodulujące. Doskonale zatem sprawdzi się, gdy toczymy batalię z wirusami grypy czy opryszczki, ale także wzmocni odporność humoralną i komórkową naszego organizmu. Dodatkowym atutem olejku herbacianego jest fakt, iż działa także znieczulająco, przeciwzapalnie oraz łagodzi podrażnienia wywołane ukąszeniami insektów. Perfekcyjnie poradzi sobie również z bólem wywołanym skurczami mięśni, urazami czy z odmrożeniami, gdyż posiada zdolności rozgrzewające. Stosowanie tego olejku może przynieść także ulgę osobom cierpiącym z powodu alergii na roztocza. Wykazuje bowiem destrukcyjne działanie wobec tych alergenów. Ponadto przynosi fantastyczne efekty podczas wspomagania leczenia aft, pleśniawek, zajadów, zapalenia zatok, gardła czy oskrzeli, a także trądziku, egzemy, liszajów, łuszczycy oraz chorób zapalnych narządów rodnych u kobiet.

Olejek z drzewa herbacianego – zastosowanie

Olejek z drzewa herbacianego można stosować na kilka sposobów. Najczęściej stosuje się go zewnętrznie. Forma aplikacji uzależniona jest jednak od rodzaju dolegliwości oraz indywidualnej reakcji organizmu. Przedstawia się ona następująco:

• bezpośrednia aplikacja preparatu na skórę dotkniętą chorobotwórczą zmianą. Taki sposób stosowania może dotyczyć substancji w skoncentrowanej formie bądź rozcieńczonej. Zdarza się, że niektóre osoby mogą źle tolerować olejek herbaciany w czystej postaci. Dlatego też zaleca się im, by rozcieńczyły kilka kropel olejku z wodą. W niektórych przypadkach aplikacji czystej formy preparatu może także towarzyszyć uczucie pieczenia bądź swędzenia;
• inhalacja parowa. Ten sposób użytkowania olejku herbacianego poleca się szczególnie osobom z infekcjami górnych dróg oddechowych, oskrzeli czy zatok przynosowych. W celu przygotowania takiej aromaterapii należy sporządzić roztwór gorącej wody z kilkoma kroplami olejku herbacianego i wdychać unoszącą się parę od 5 do 10 minut;
• płukanki. Zaleca się je osobom, które cierpią na zakażenia jamy ustnej czy dziąseł lub zmagają się z kamieniem nazębnym. W celu zniwelowania tych problemów należy sporządzić roztwór z filiżanki ciepłej wody i kilku kropel olejku, a następnie wypłukać nim jamę ustną;
• szampony z dodatkiem olejku z drzewa herbacianego. Osobom, które mają problemy z łupieżem lub wszawicą, zaleca się stosowanie szamponów z dodatkiem niniejszego olejku. Można go stworzyć samodzielnie przez dodanie olejku do szamponu bądź kupić już gotowy produkt;
• kremy, maści, żele i toniki. Na rynku dostępne są także gotowe preparaty z dodatkiem olejku herbacianego dedykowane dla osób z różnymi problemami, np. trądzikiem.

Olejek z drzewa herbacianego – reakcje uczuleniowe

Stosowanie olejku z drzewa herbacianego niewątpliwie niesie za sobą mnóstwo korzyści. Pojawia się jednak pytanie, czy może on powodować także skutki uboczne, a jeśli tak, to jakie? Okazuje się, że może. Ze względu na fakt, iż olejek herbaciany charakteryzuje się dużą lipofilnością, łatwo przenika przez skórę. Dlatego też u osób z wrażliwą cerą po zastosowaniu czystego, nierozcieńczonego, olejku może pojawić się wspomniane wcześniej uczucie pieczenia, swędzenia czy zaczerwienienia. Jeżeli posiadasz taki rodzaj skóry, warto aplikować olejek w formie rozcieńczonej. Co więcej, nie zaleca się przyjmowania czystego olejku wewnętrznie bez nadzoru fitoterapeuty. Samodzielne dawkowanie tego preparatu może prowadzić do jego przedawkowania, a co za tym idzie – wystąpienia takich objawów jak np. biegunka, wymioty, nadmierna senność, osłabienie koordynacji czy dezorientacja. Ponadto olejek z drzewa herbacianego nie jest wskazany dla kobiet w ciąży i karmiących piersią, dzieci poniżej 6 roku życia oraz dla osób, u których wystąpiły jakiekolwiek reakcje uczuleniowe na inne olejki eteryczne. Należy także zachować ostrożność, gdy używa się go w okolicach oczu.

Olejek z drzewa herbacianego to prawdziwy dar natury. W czasach narastającej lekooporności wielu szczepów mikroorganizmów naturalny preparat, jakim jest olejek herbaciany, stanowi doskonałą alternatywę dla syntetycznych środków leczniczych. Mimo że może on wywoływać reakcje niepożądane, to jednak warto zwrócić uwagę na fakt, że to od nas zależy, czy tak właśnie się stanie. Nie należy zatem obawiać się tego produktu, lecz stosować go zgodnie z zaleceniami. W końcu zgodnie ze słowami Paracelsusa, znanego niemieckiego lekarza i alchemika, „wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo tylko dawka czyni truciznę”.

mgr Agnieszka Rząsa

Bibliografia
Król S.K. et al., Aktywność biologiczna i farmakologiczna olejków eterycznych w leczeniu i profilaktyce chorób infekcyjnych, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2013, 67, 1000–1007.
Garbusińska A. et al., Aktywność przeciwdrobnoustrojowa olejku z drzewa herbacianego (Tea Tree Oil) w badaniach in vitro. Cz. II, „Postępy Fitoterapii” 2011, 3, 175–184.
Garbusińska A., Mertas A., Krój W., Przegląd badań in vitro oceniających aktywność przeciwdrobnoustrojową olejku z drzewa herbacianego (Tea Tree Oil). Cz. I, „Postępy Fitoterapii” 2010, 2, 85–96.
Kędzia B., Alkiewicz J., Han S., Znaczenie olejku z drzewa herbacianego w fitoterapii. Cz. I. Skład olejku i jego właściwości biologiczne, „Postępy Fitoterapii” 2000, 2, 36–40.
Kędzia B., Alkiewicz J., Han S., Znaczenie olejku z drzewa herbacianego w fitoterapii. Cz. II. Zastosowanie lecznicze, „Postępy Fitoterapii” 2000, 3, 33–37.