Lecznicze walory polifenoli
Działanie przeciwnowotworowe polifenoli związane jest z usuwaniem wolnych rodników, które uważne są za związki prowadzące do niszczenia struktury ludzkiego DNA, a co za tym idzie – powstawania procesów nowotworowych. Jak już wcześniej wspomniano, związki fenolowe hamują, a nawet „wymiatają” powstałe już wolne rodniki.
Działanie przeciwmiażdżycowe przeciwutleniaczy wynika z ich zdolności antyagregacyjnej oraz pośredniego działania rozszerzającego naczynia. Polifenole dzięki tym cechom zapobiegają następstwom zmian miażdżycowych takich jak: zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, choroba niedokrwienna serca. Ponadto polifenole wykazują działanie obniżające ciśnienie tętnicze krwi, stężenie cholesterolu całkowitego we krwi oraz frakcji LDL, tzw. „złego” cholesterolu, podwyższając z kolei frakcję „dobrego” cholesterolu HDL. Zatem wpływają korzystnie na profil lipidowy.
Działanie przeciwcukrzycowe związane jest z wpływem przeciwutleniaczy na tworzenie się insuliny oraz intensywniejszym przekształceniem się proinsuliny w insulinę. Ponadto polifenole hamują wytwarzanie glukozy w wątrobie, a także obniżają stężenie cukru we krwi.
Działanie przeciwdrobnoustrojowe polifenoli dowiedzione jest przez niektóre źródła, które informują o ochronnym działaniu przeciwutleniaczy na komórki wątroby w trakcie wirusowego zapalenia wątroby typu A i B. Korzystny wpływ polifenoli wykazano także w przypadku zapobiegania rozwojowi Helicobacter pylori, jak również wirusowi opryszczki wargowej i narządów płciowych. Polifenole przyczyniają się jednocześnie do zwiększenia ilości drobnoustrojów o korzystnym działaniu na nasz organizm i stan mikroflory jelitowej takich jak bifidobakterie oraz bakterie kwasu mlekowego.
Działanie przeciwalergiczne polifenoli związane jest z hamowaniem uwalniania histaminy, która produkowana jest podczas kontaktu z jakimś alergenem. Nadmiar histaminy prowadzi do powstania takich objawów alergicznych jak zaczerwienienie skóry, obrzęk, kichanie czy świąd. Polifenole zmniejszają produkcję histaminy, działając tym samym antyalergicznie. Do walorów polifenoli zaliczamy także zdolność do zapobiegania powstawania chorób neurologicznych takich jak Parkinson czy Alzhaimer oraz zmniejszenie ryzyka rozwoju schorzeń narządu wzroku takich jak np. zaćma.
Polifenole wykorzystywane są także w kosmetyce, gdzie wykazują pozytywne oddziaływanie na stan skóry poprzez:
- aktywowanie podziału komórek skóry;
- działanie przeciwzmarszczkowe;
- poprawę stopnia nawilżenia skóry;
- produkcję kolagenu i elastyny poprawiających elastyczność i jędrność skóry;
- działanie przeciwzapalne, poprawę procesu regeneracji skóry;
- zwiększenie naturalnych zdolności ochronnych skóry;
- zmniejszenie zaczerwienienia i obrzęków;
- poprawę kolorytu skóry;
- spowolnienie procesów starzenia się skóry.
Gdzie znajdziemy polifenole?
Polifenole są znacznie rozpowszechnione w świecie roślinnym. Największe ich stężenie występuje w skórce owoców takich jak aronia, borówki, jeżyny, maliny, porzeczki, granaty, czerwone i białe winogrona, żurawina, czarny bez, czereśnie, grejpfruty, jabłka, dzika róża, żurawina, brzoskwinie, pomarańcze, truskawki czy wiśnie. Wśród warzyw obfitujących w te cenne związki wymienia się kapustę, brokuły, buraki ćwikłowe, czerwoną paprykę, czosnek, cebulę, grykę, fasolę zieloną, kapary, kapustę, seler, pietruszkę, a także szpinak. Ponadto znaczne ilości polifenoli wykazują takie produkty jak zielona herbata, yerba mate, kakao, orzechy, ziarna, czerwone wino, oliwa z oliwek, soki owocowe i warzywne.
Nie zapominajmy jednak o odpowiednim przechowywaniu pożywienia oraz stosowaniu właściwych technik przyrządzania posiłków, gdyż przetwarzanie i oczyszczanie roślinnego pokarmu wpływa w znacznej mierze na obniżenie poziomu związków przeciwutleniających w pożywieniu.
mgr Magdalena Traczyk, dietetyk
Bibliografia
Gheribi E., Związki polifenolowe w owocach i warzywach, „Medycyna Rodzinna” 2011, 4.
Koszowska A, Dittfeld A, Puzoń-Brończyk A. i wsp., Polifenole w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, „Postępy Fitoterapii” 2013, 4.
Komentarze